กถาทั้ง 3

[1868] สกวาที การบรรลุอรหัตผลมีแก่สัตว์ผู้อยู่ในครรภ์ หรือ ?
ปรวาที ถูกแล้ว.
ส. การบรรลุอรหัตผล มีแก่บุคคลผู้หลับแล้ว ผู้ประมาท
ผู้มีสติหลง ผู้ไม่มีสัมปชัญญะ หรือ ?
ส. ไม่พึงกล่าวอย่างนั้น ฯลฯ
ส. การตรัสรู้ธรรมมีแก่บุคคลผู้ฝัน หรือ ?
ป. ถูกแล้ว.
ส. การตรัสรู้ธรรมมีแก่บุคคลผู้หลับแล้ว ผู้ประมาทแล้ว
ผู้มีสติหลง ผู้ไม่มีสัมปัญญะ หรือ ?
ป. ไม่พึงกล่าวอย่างนั้น ฯลฯ
ส. การบรรลุอรหัตผลมีแก่บุคคลผู้ฝัน หรือ ?
ป. ถูกแล้ว.
ส. การบรรลุอรหัตผล มีแก่บุคคลหลับแล้ว ผู้ประมาท
แล้ว ผู้มีสติหลง ไม่มีสัมปชัญญะ หรือ ?
ป. ไม่พึงกล่าวอย่างนั้น ฯลฯ
กถาทั้ง 3 จบ

อรรถกถาติสสันนัมปิ กถานัง

ว่าด้วย กถาทั้ง 3

บัดนี้ ชื่อว่าเรื่องกถาทั้ง 3. กถาทั้ง 3 คือ ธัมมาภิสมัย ที่ไม่มีแก่
บุคคล 3 ประเภท คือ แก่สัตว์ผู้อยู่ในครรภ์ แก่บุคคลผู้หลับแล้วเป็นต้น

แก่บุคคลผู้ฝัน. ในปัญหานั้น ชนเหล่าใดมีความเห็นผิดดุจลัทธิของนิกาย
อุตตราปถกะบางพวกเหล่านั้นนั่นแหละ แม้ในที่นี้ว่า การบรรลุพระ-
อรหันต์มีอยู่แก่สัตว์อยู่ในครรภ์ เพราะยึดถือเอาการบรรลุพระอรหันต์
ของพระโสดาบันเกิดแล้วไม่นาน และเห็นครรภ์ตั้งอยู่ 7 ปี ของนาง
สุปปวาสา อุบาสิกา ดังนี้ด้วย ว่า ธัมมาภิสมัยมีอยู่ เพราะถือเอาความฝัน
อันเป็นที่ไปสู่ความว่างเป็นต้น ดังนี้ด้วย ว่า การบรรลุพระอรหันต์มีอยู่
ในที่นั้น ดังนี้ด้วย คำถามของสกวาทีหมายถึงชนเหล่านั้น คำตอบรับรอง
เป็นของปรวาที. คำที่เหลือในที่นี้เช่นกับเรื่องก่อนนั่นแหละ ดังนี้แล.
อรรถกถาติสสันนัมปิกถานัง จบ

อัพยากตกถา

[1869] สกวาที จิตของบุคคลผู้ฝันทุกอย่างเป็นอัพยากฤต หรือ ?
ปรวาที ถูกแล้ว.
ส. บุคคลพึงฝันฆ่าสัตว์ได้ หรือ ?
ป. ถูกแล้ว.
ส. หากว่า บุคคลพึงฝันฆ่าสัตว์ได้ ก็ต้องไม่กล่าวว่าจิต
ของบุคคลผู้ฝันทุกอย่างเป็นอัพยากฤต.
[1870] ส. บุคคลพึงฝันลักทรัพย์ ฯลฯ พึงฝันพูดเท็จ พึงฝันพูด
ส่อเสียด พึงฝันพูดคำหยาบ พึงฝันพูดเพ้อเจ้อ พึงฝันตัดที่ต่อ พึงฝัน
ปล้นใหญ่ พึงฝันปล้นเฉพาะเรือนหลังหนึ่ง พึงฝันดักที่ทางเปลี่ยว พึงฝัน
ผิดเมียท่าน พึงฝันทำการฆ่าชาวบ้าน พึงฝันทำการฆ่าชาวนิคม พึงฝัน
เสพเมถุนธรรม อสุจิของบุคคลผู้ฝันพึงเคลื่อนได้ บุคคลพึงฝันให้ทาน
พึงฝันให้จีวร พึงฝันให้บิณฑบาต พึงฝันให้เสนาสนะ พึงฝันให้คิลาน-
ปัจจยเภสัชชบริขาร พึงฝันให้ของเคี้ยว พึงฝันให้ของกิน พึงฝันให้น้ำดื่ม
พึงฝันไหว้พระเจดีย์ พึงฝันยกขึ้นซึ่งมาลา พึงฝันยกขึ้นซึ่งของหอม พึงฝัน
ยกขึ้นซึ่งเครื่องลูบไล้ ที่พระเจดีย์ ฯลฯ พึงฝันทำประทักษิณพระเจดีย์
หรือ ?
ป. ถูกแล้ว.
ส. หากว่า บุคคลพึงฝันทำประทักษิณพระเจดีย์ ก็ต้อง
ไม่กล่าวว่า จิตของบุคคลผู้ฝันทุกอย่าง เป็นอัพยากฤต.
[1871] ป. ไม่พึงกล่าวว่า จิตของบุคคลผู้ฝันทุกอย่างเป็น
อัพยากฤต หรือ ?